حاکمیت؛ «انسداد تعاملی» و انقلاب ناگزیر
«آنچه ما باید بر آن تأمل کنیم، این است که تا لایه خاکستری عوض نشود، چیزی عوض نمی‌شود... به هر ترتیب ۴۰سال گذشته است. لایه خاکستری نظام تدبیر دیگر سنش افزایش یافته است و یک زایمان طبیعی به‌طور قهری رخ خواهد داد. یک نقل و انتقال طبیعی رخ می‌دهد و بخش زیادی از لایه تصمیم‌گیری مرکزی جابه‌جا می‌شود و به‌طور طبیعی این نقل و انتقال و تغییر نگاه رخ می‌دهد» (محسن رنانی - شرق - ۱۸دی۹۹).
***
جهان امروزین و جهش ارتباطات
تکامل تمدن و جامعه انسانی و جهش خیره‌کنندهٔ آن با ورود به عصر سیبرنتیک و دیجیتال چیز پوشیده‌ای نیست. جهانی شدن اقتصاد، ورود بیت کوین و پول دیجیتال به عرصهٔ مبادلات اقتصادی و برداشته شدن تدریجی مرزها و نیز کوچک و کم‌تأثیر شدن دولتها از دست‌آوردهای امروزین جهان است. پدیدهٔ اینترنت با رشد سرسام‌آور خود، جهان را به یک دهکدهٔ کوچک تبدیل کرده است. اگر تا قبل از پاندمی کرونا، این موضوع فقط مطمح نظر عده‌یی خاص شامل فرهیختگان، نواندیشان و روشنفکران بود، طی سال۲۰۲۰ سرایت مافوق تصور و سرعت انتقال کرونا از چین به سراسر دنیا نشان داد که ارتباطات عمیقی بین ملتها و سرزمین‌ها وجود دارد؛ بگونه‌ای که کشوری در جهان یافت نمی‌شود که بتواند خود را از تأثیرات متقابل به‌دور نگهدارد یا مدعی باشد که می‌تواند در غار انزوا به حیات خود ادامه دهد.
استبداد دینی در غار انزوا
آخوندها تصور می‌کنند در جهانی که با شتاب در حال دگرگون شدن و تغییر جهش‌آساست می‌توانند به دور ایران سیم‌خاردار بکشند و تافتهٔ جدا بافته‌ای باشند و با قوانین دورهٔ بربریت یک کشور دینامیک و ذاتاً متمدن را اداره کنند. این واقعیتی است که مقاومت ایران با شناخت عمیق از نظام ولایت فقیه و افکار ارتجاعی خمینی و همپالگی‌های او، از روز نخست آن را اعلام کرده بود. اولین نیروی انقلابی و سراسری که با شجاعت تمام دست رد به سینهٔ قانون اساسی مبتنی بر اصل ولایت فقیه زد، مجاهدین بودند. از روز اول آنها گفتند این حاکمیت ارتجاعی که با سرقت دست‌آوردهای انقلاب ضدسلطنتی به قدرت رسید، توان و صلاحیت ادارهٔ کشوری به بزرگی ایران را ندارد. این حاکمیت برجهیده از اعماق قرون‌وسطی یک لکهٔ ننگ بر دامن جهان بشریت است و باید زدوده شود و خواهد شد.
پس از ۴دهه، اکنون کارشناسان مختلف در داخل حکومت به ناگزیر با وحشت و هراس و هشدار به این حقیقت با فرهنگ خودشان اعتراف می‌کنند.
حاکمیت هرس سیناپسی شده
محسن رنانی، کارشناس اقتصاد، به بن‌بست و مرگ تاریخی نظام ضدتکاملی آخوندی را «هرس سیناپسی» (۱) یا «انسداد تعاملی» می‌نامد.
«ما با هرس سیناپسی در یک مرحله‌ای مواجهیم. نمی‌دانم هرس سیناپسی در نظام سیاسی از چه زمانی شروع شد. البته می‌شود ایده‌هایی داد که هرس سیناپسی از کجا شروع شد اما نمی‌خواهم وارد بحث آن شوم... ما با قطع ارتباطات مواجه شده‌ایم. بهترین آ‌دم‌ها را هم سر جای خودشان بگذاریم، چیزی عوض نمی‌شود زیرا ارتباطات و تعامل متوقف است. در جامعه‌شناسی به چنین وضعیتی انسداد تعاملی می‌گویند... همه می‌دانیم بن‌بست است. هیچکس امکان عقب‌نشینی ندارد و امکان گفتگو هم وجود ندارد. به این انسداد تعاملی می‌گوییم» (شرق - ۱۸دی۹۹).
شکست در دست‌آوردها
این کارشناس در ادامه اعتراف می‌کند که استبداد دینی در «دست‌آوردها» شکست‌خورده است. این شکست بگونه‌ای است که با «تعویض مهره‌ها» هیچ چیز عوض نمی‌شود و تغییری در سرنوشت مردم رخ نمی‌دهد؛ مگر این‌که قشر خاکستری مغز دچار هرس سیناپسی شده برداشته شود. این در حالی است که جامعه به‌عنوان یک ارگان زنده و پویا زایش‌های خود را دارد و نسل‌ها پی‌درپی عوض می‌شوند و سیناپس‌های جدیدی شکل می‌گیرد. اکنون شاهد تقابل و ستیزه‌جویی جامعه‌یی نوپو با حاکمیتی ایستا و متحجر هستیم».
زایمان طبیعی و قهری
اگر چه این کارشناس در انتهای اظهاراتش می‌کوشد آنچه را که گفته است، به‌گونه‌یی پس بگیرد و در مقام حفظ همین حاکمیت به مردم نصیحت می‌کند که «نباید وارد درهم‌ریزی شویم» و باید «صبر استراتژیک» ! داشته باشیم ولی ناگزیر اعتراف می‌کند که انقلاب و تغییر در چشم‌انداز است. زیرا لایهٔ خاکستری نظام پس از ۴۰سال نشان داده که دیگر قابل تغییر نیست و یک «زایمان طبیعی به‌طور قهری رخ خواهد داد»
«آنچه ما باید بر آن تأمل کنیم، این است که تا لایهٔ خاکستری عوض نشود، چیزی عوض نمی‌شود... به هر ترتیب ۴۰سال گذشته است. لایهٔ خاکستری نظام تدبیر دیگر سنش افزایش یافته است و یک زایمان طبیعی به‌طور قهری رخ خواهد داد. یک نقل و انتقال طبیعی رخ می‌دهد و بخش زیادی از لایه تصمیم‌گیری مرکزی جابه‌جا می‌شود و به‌طور طبیعی این نقل و انتقال و تغییر نگاه رخ می‌دهد» (همان).
شایان توجه است که محسن رنانی از طیف اصلاح‌طلبان است و به پارادایم شیفت یا افق‌گشایی اعتقاد دارد. واقعیت‌های سرسخت فراتر از خواست و تمایل جناح‌هایی از رژیم عمل می‌کنند با شیادی می‌خواهند بخش‌های زمخت استبداد دینی را رنگ‌آمیزی و رتوش کرده و به نام «اصلاحات» به خورد مردم بدهند. این اظهارات، گواهی بر سپری‌شدن تاریخ مصرف اصلاحات قلابی است. زمان برای استبداد دینی به پایان رسیده است. هیچ‌چیز به جز یک قیام سراسری و انقلاب همه‌جانبه برای سرنگونی ملاسالاران دیوسیرت نمی‌تواند آزادی، دمکراسی، آبادانی و پیشرفت را به ایران دربند بازآورد.
پانوشت: ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۱) «داستان هرس سیناپسی این است که مغز هر کودک در زمان تولد کامل است. ارتباط بین نورون‌ها (سلول‌های مغزی) امکان فکر کردن و بلوغ به کودک می‌دهند. به این ارتباطات سیناپس می‌گویند... این ارتباطات وقتی برقرار می‌شود که بچه درگیر تجربه کردن و تعامل با محیط شود. بعد از یک دوره‌ای که سیناپس‌ها شکل گرفت، هرس سیناپس مغزی شکل می‌گیرد... در جریان هرس سیناپسی ارتباطاتی که سیناپس‌هایش تقویت نشده است، حذف می‌شوند... هرس سیناپسی عمدتاً روی قشر خاکستری مغز شکل می‌گیرد. در کودک قشر خاکستری مغز تغییر نمی‌کند اما در سیستم زنده‌ای مثل جامعه، قشر خاکستری مغز می‌تواند جابه‌جا و حذف شود» (همان).